بسم اللّه‌ الرحمن الرحيم ظلم فراگير رژيم پهلوى خوب است كه در يك مكان برادرهاى اهل سنت ما و برادران اهل تشيع حاضرند؛ و هر دو دسته از وضع سابق نگران؛ و ظلمهايى كه به آنها شده است ذكر مى‌كنند. و اين مسئله، اين نيست كه فقط شماها تحت فشار و ظلم بوديد يا آقايان اعراب تحت فشار و ظلم؛ اين يك ظلم عمومى بود به تمام اين كشور؛ همه تحت فشار بودند. من اگر نگويم مراكز، و خصوص مركز علميۀ قم، بيشتر در فشار بود لكن نمى‌توانم تصديق كنم كه ديگران بيشتر بودند؛ همه بودند. الآن هم كه ما با گروههاى مختلفه از جاهاى مختلف مواجه مى‌شويم، هر گروهى چون ظلم را در محل خودشان احساس كرده‌اند، اعتقادشان اين است كه همان محل خودشان از همه جا بيشتر مورد ظلم بودند. شما در محل خودتان احساس كرديد، عيناً ديديد كه ظلم شده است و تعدّيات. آقايان هم در منزل خودشان، مركز خودشان همين معنا را احساس كرده‌اند، ما هم در قم احساس كرديم، اهالى تهران هم در تهران، و اهالى هر محلى در همان محل. و لهذا چون ما هر كدام، هر طايفه‌اى، شاهد همان وضعى بوده است كه پيش خودش بوده است و ساير چيزها را مى‌شنيده است، از اين جهت آنكه به عيان ديده است بيشتر در نظرش جلوه كرده است از آنكه شنيده. لكن شما بايد بدانيد كه همۀ اهالى مملكت ما تحت فشار بود. آن روز؛ آن وقت كه به اسم «كشف حجاب» و براى كشاندن ملت به تباهى آن سابقى ¹

اقدام كرد، در همين قم شايد از جاهاى ديگر بيشتر فشار آورد. در تهران همين طور. در همه جا و آن وقت كه پسر او چپاولگرى و جنايات را به ارث برد، همه جا اينطور بود. در همه جا اين فسادها بود، تباهيها بود. شايد در تهران بيشتر از جاهاى ديگر مراكز فساد بود. به تهران بيشتر عنايت داشتند كه جوانهاى ما را و اين نيروى بزرگ را نگذارند رشد بكند. اين يك مطلبى نبود كه يك جا و دو جا باشد؛ منتها شما آقايان در محل خودتان كه بوديد، به عيان ديديد كه چه كارها كردند؛ آقايان هم در محل خودشان به عيان ديدند؛ ماها هم در محل خودمان به عيان ديديم كه چه كردند با اين ملت. اختلاف افكنى به نام سنى و شيعه و ... و البته ما تاكنون نتوانستيم جمهورى اسلام به آن محتوايى كه بايد داشته باشد متحقق كنيم. ما در بين راه الآن هستيم ما الآن آنقدرى كه كرديم، ملت ما انجام داده است، اين است كه دست اين جنايتكارها را تا يك حدودى قطع كرده است. و البته ريشه‌هايى هم از آنها هست الآن. و همين ريشه‌ها هستند كه در بين آقايان اعراب مى‌روند به آنها تزريق مى‌كنند كه اينها مى‌خواهند بين عرب و عجم فرق بگذارند. در بين شما مى‌آيند مى‌گويند بين برادرهاى سنى و شيعه مى‌خواهند فرق بگذارند. در هر جا يك چيزى، نغمه‌اى مى‌كنند. در كارخانه‌ها مى‌روند يك طور ديگرى آنها را از كار باز مى‌دارند. پيش كشاورزها مى‌روند، آنها را به طور ديگرى اخلال مى‌كنند پيش آنها. الآن از ريشه‌هاى آنها يك اشخاصى متفرق هست در همه جاى ايران. و البته از خارج هم الهام مى‌گيرند اينها و مشغول فساد هستند. لزوم دورى گزينى از اختلاف امروز آن چيزى كه تكليف همۀ ماست، شما برادرهاى اهل سنت، اينها برادرهاى اهل تشيع، همه، همۀ افراد اين ملت تكليف دارند، اين است كه الآن توجه به اين معنا داشته باشند كه دستهايى در كار است كه نگذارند اسلام تحقق پيدا بكند، با شيوه‌هاى مختلف. شيوه‌هاى مختلفى الآن در كار است. و اين نكته‌اش اين است كه خارجيها آنكه به آن رسيده‌اند اين است كه اسلام است كه جلو منافع آنها را مى‌گيرد. اگر اسلام تحقق پيدا بكند، اين مملكت يك مملكت اسلامى بشود، دست آنها ديگر تا آخر كوتاه است؛ ولهذا الآن كه همه رأى داديد به جمهورى اسلامى و همه وفادارى خودتان را اعلام مى‌كنيد، و اين وفادارى يك امر طبيعى است كه همه اسلام را مى‌خواهيد و همۀ ما اسلام را مى‌خواهيم، الآن اينها در صدد اين هستند كه بين مسلمين تفرقه بيندازند و يك برنامه‌هايى، يك پيشنهادهايى بكنند كه همۀ اين پيشنهادها يا بيشتر اين پيشنهادها براى اين است كه نگذارند جمهورى اسلامى به آنطورى كه اسلام مى‌خواهد تحقق پيدا بكند. الآن بر همۀ ماست كه دست از اختلافات جزئى و شخصى و اين چيزها برداريم؛ دست از آن چيزهايى كه امور شخصى است. همۀ اهل اين مملكت در زمان سابق به واسطۀ فشارهايى كه سابق آوردند، اكثر اهل اين مملكت، نارضايت ناراضى هستند. اين ناراضيها از سابق هستند؛ جمهورى اسلامى هيچ نارضايتى درست نكرده است. اين وارث يك عده‌اى است؛ يك عدد كثيرى از ناراضيها هست. الآن بايد فكر اين معنا باشيم كه جمهورى اسلامى آمده است براى اينكه اصلاح كند امور را. آمده ترميم كند آن خرابيها را. و بايد همه كمك كنيم به اين جمهورى اسلامى، نگذاريم اينهايى كه مى‌خواهند اخلال بكنند به نتيجه برسند. اگر خداى نخواسته اين اخلالگرها بتوانند يك كارى انجام بدهند و ما نتوانيم جلو آنها را بگيريم و آنها رو به رشد بروند، و ما به واسطۀ اختلافات ـ اگر در بينمان ايجاد بشود ـ رو به ضعف برويم، خوف اين هست كه دوباره يك مسائلى شبيه به آن مسائل سابق پيش بيايد يا بدتر از آن. بنابراين الآن همۀ ما موظفيم كه از آن چيزهايى كه مربوط به شخصيات خودمان است يك قدرى صرف‌نظر كنيم، يك قدرى صبر كنيم. صدر اسلام، الگوى جامعۀ امروز شمايى كه پنجاه و چند سال در زير ظلم صبر كرديد، يعنى نتوانستيد حرف بزنيد، حالا يكى دو سال هم صبر كنيد، تأمل كنيد، كمك كنيد به اين نهضت، كمك كنيد و نگذاريد كه اين اشخاص مفسد بيايند و فساد بكنند بين شما؛ بيايند يك چيزى بگويند كه بخواهند بين شما را با ديگران جدايى بيندازند؛ بين آقايان بروند يك جور ديگرى صحبت بكنند، نگذارند آقايان با هم دوست باشند. همۀ ما بايد با هم برادر باشيم؛ و همه دوستيم، همه مسلمانيم، همه اهل يك ملت هستيم، و همه بايد با هم دست به هم بدهيم تا اينكه ان‌شاءاللّه‌ اين آشفتگيها رفع بشود. و شما بدانيد كه اگر ـ چنانچه ـ اسلام تحقق پيدا بكند، همان معانى كه در صدر اسلام بود تحقق پيدا مى‌كند؛ همان برادرى كه در صدر اسلام بود، همان برابرى كه در صدر اسلام بود، همان قطع ايادى ظَلَمه كه در آن وقت بود، ان‌شاءاللّه‌ تحقق پيدا مى‌كند. من از خداى تبارك و تعالى توفيق و تأييد همۀ آقايان را مى‌خواهم؛ و اميدوارم كه اين ملت به سعادت و سلامت بتواند اين راه را طى بكند.

1. - رضاخان.