مصاحبه‌كننده: خبرنگار روزنامۀ امريكايى بالتيمورسان سؤال: [دلايل اصلى مخالفت شما با شاه چيست؟ آيا به اين علت است كه شاه در اصلاحات كوتاهى كرده است، در اصلاحات زياده‌روى و يا اصلاحات نابجا كرده است، و يا اصولاً دلايل ديگرى دارد؟] جواب: اولاً يكى به همين دليل كه در متن سؤالات شما قرار گرفته و آن اين است كه شاه رسماً در امور ادارۀ كشور و تنظيم خطوط اصلى سياست ايران در زمينۀ اصلاحات، در شئون مختلف كشور دخالت كرده است و اين خود جرم است؛ زيرا شاه در سلطنت مشروطه مقام غيرمسئول است و حق دخالت در اين امور را نداشته است؛ و اين مجلسين و دولت بوده‌اند كه بايد دربارۀ سرنوشت مملكت ـ اگر منتخب از طرف ملت باشند ـ تصميم بگيرند. در صورتى كه خود شاه هميشه گفته است كه او تنها فرماندۀ كشور است و تمامى دولتها در اين سالها اعتراف كرده‌اند كه به دستور شاه هر عملى را انجام داده‌اند. بنابراين دولتها هم مجرم بوده‌اند و بايد محاكمه شوند و نيز وكلاى مجلسين كه اين خلافها را مى‌ديده و اعتراض نكرده‌اند، علاوه بر اينكه منتخب ملت نبوده‌اند و به اين دليل رفتن آنها در مجلس جرم بوده است، اين سكوت آنان جرم ديگرى است كه بايد محاكمه شوند، قطع نظر از اينكه تمامى دستورات و فرمانهاى شاه را هم كه برخلاف قانون اساسى بوده است تصويب كرده‌اند و به خيال خودشان صورت قانونى به آنها داده‌اند. بنابراين تمامى اركان حكومت برخلاف موازين قانونى بوده است. و چون در همۀ اين خلافها شخص شاه عامل اصلى بوده، لذا اعتراض ما در درجۀ اول مستقيماً متوجه شخص شاه مى‌شود. و بعد نتيجۀ اين حكومت غيرقانونى، كه متكى به ملت نبوده و با ديكتاتورى و استبدادِ سرنيزه بر مردم تحميل شده، اين شده است كه اختناق و خفقان با شدت هر چه تمامتر بر مردم تحميل شده و در طول اين سالها هزاران كشته و زندانى و تبعيدى بر جاى گذاشته است كه هنوز هم ادامه دارد. اصلاحات شاه در زمينۀ كشاورزى نتيجه‌اش اين شد كه كشاورزى غنى ايران را آنچنان نابود كرد كه بيش از نود درصد مواد غذايى از خارج در برابر تاراج نفت وارد مى‌شود. در زمينۀ صنعت هم صنايع مونتاژ غير متناسب با نيازها را پديد آورد و كشور را آنچنان وابستۀ به خارج ساخت كه رهايى از اين مشكل به قيمت سنگينى تمام خواهد شد. و در زمينۀ تسليحات و مخازن زيرزمينى، از قبيل نفت و مس و ساير چيزها، و در مورد شيلات و جنگلها و مراتع و آبها كه ابعاد جنايتش نياز به توضيحات وسيعى دارد. و در امور فرهنگى و به فساد كشاندن سطح اخلاق عمومى جامعه و ساير امور بايد گفت كه ايران را تبديل به ويرانستانى كرده است كه امروز همۀ ما شاهد آنيم. ــ [به نظر شما چه تغييراتى لازم است در ايران انجام شود؟] همه چيز بايد در ايران تغيير كند. از قانون اساسى گرفته تا شكل حكومت و از مسائل اقتصادى تا فرهنگى و اجتماعى و نظامى، همه چيز بايد تغيير پيدا كند. ــ [نيروهاى بسيارى از سياسيون، مذهبيون و مليّون هستند كه مخالف شاهند. آيا فكر مى‌كنيد ممكن است اين نيروها اختلافات فيمابين خود را حل كنند و يك دولت مؤثر تشكيل دهند؟ اگر چنين است چرا و چه وقت اين اختلافات اينقدر عميق بوده است؟] ــ ما هميشه به همۀ طبقات و قشرها توصيه كرده‌ايم كه اختلافات خود را كنار بگذارند و همه با هم براى نجات ملت و مملكت خدمت كنند. و همان طور كه امروز شاهد وحدت و يكپارچگى ملت در اين مرحله از مبارزاتشان هستيم، اميدوارم اين وحدت روز به روز بيشتر شود و همۀ سران قوم در رسانيدن كل جامعۀ مسلمان ايران به يك نظام عدل اسلامى كوشا باشند. ــ [اگر شاه استعفا كند و يا قبول كند كه از تمام قدرت سياسى خود چشم بپوشد آيا شما مايل خواهيد بود كه در يك دولت جديد شركت كنيد؟ اگر مايل نيستيد به چه دليل؟] ــ اكنون تنها به چشم‌پوشى از قدرت توسط شاه، اختلاف ملت با وى تمام نمى‌شود؛ زيرا شاه جنايات بسيارى مرتكب شده است و بنابراين بايد محاكمه و مجازات شود و نيز همۀ كسانى كه در جنايات شاه با وى همكارى كرده‌اند. و ثانياً امروز ملت ايران خواستار برچيده شدن رژيم سلطنتى هستند و رفراندم روزهاى تاسوعا و عاشورا به طرز بى‌سابقه‌اى اين حقيقت را به همۀ جهانيان ثابت كرد و نيز همگى اعلام كردند كه خواستار استقرار جمهورى اسلامى هستند كه متكى به آراى ملت باشد و با معيارها و قواعد اسلامى تكوين يابد و عمل كند؛ و اين چنين حكومتى جز با دادن بيشترين آزاديهاى سازنده و خلاق امكانپذير نيست. ــ [آيا فكر مى‌كنيد كه دولت كارتر در حال تعويض يا تغيير سياست خويش نسبت به ايران است؟ برداشت شما از سياست امريكا و شوروى نسبت به ايران چيست؟ و اگر مى‌توانستيد، آيا سياست ايران را بيشتر در جهت سياست غرب تغيير نمى‌داديد؟] ــ بر ملت امريكاست كه كارتر و دولت او را استيضاح كنند و از وى بخواهند كه بيش از اين با حمايت از شاه آدمكش، حيثيت ملت امريكا را در نظر مردم ايران متزلزل نسازد. ملت ايران تصميم گرفته است كه خود را از چنگال استعمار و استبداد نجات دهد و مستقل و آزاد باشد؛ و سياستهاى خود را بر اين دو پايه نيز طرح ريزى مى‌كند و براى او مهم نيست كه چه كسى اين سياستها را مى‌پسندد و يا نمى‌پسندد. ــ [آيا شما هيچ‌گونه كمكى و يا قول كمكى از ليبى و يا سازمان آزاديبخش فلسطين دريافت كرده‌ايد؟] ــ نه، هرگز. به هيچ وجه. ــ [از قول شما گزارش شده است كه گفته‌ايد رهبران خارجى كه به حمايت خود از شاه ادامه دهند، در تحت دولتى بدون شاه، هيچ نفت از ايران دريافت نخواهند كرد. آيا منظور شما عمدتاً ايالات متحده نبوده است؟ آيا فكر مى‌كنيد كه اين تهديد در بلند مدت مؤثر خواهد بود؟ آيا اگر شما اختيار انتخاب داشتيد فكر مى‌كنيد جريان نفت را به روى كشورهاى اسرائيل، آفريقاى جنوبى، ژاپن، فرانسه، امريكا و غيره مى‌بستيد؟ يا به روى يك كشور خاص ديگر؟] ــ ما گفته‌ايم كه پس از رفراندم سراسرى كشور عليه شاه در روزهاى تاسوعا و عاشورا كه هر گونه مشروعيت و قانونى بودن را ـ حتى از نظر جهانيان ـ براى چندمين بار از حكومت شاه سلب كرد، به دليل اينكه ديگر شاه و دولت او نمايندۀ ملت نيستند، اگر هم قبلاً بوده‌اند ـ كه هرگز نبوده‌اند ـ در اين صورت هر دولتى از وى حمايت كند، عليه ملت ايران اقدام كرده است و ملت ايران حق دارد به چنين دولتى كه حامى دشمن اوست نفت خود را نفروشد. البته گفته‌ايم كه مادامى كه سران اين دولتها كه از شاه حمايت مى‌كنند بر سرِ كارند به آنها نفت نمى‌دهيم، خواه امريكا باشد و يا هر كشور ديگر. و اما نسبت به اسرائيل، مسلّم است كه ما به يك دولت غيرقانونى و غاصب و متجاوز به حقوق مسلمين و دشمن اسلام هيچ گونه كمكى نخواهيم كرد. حساب آفريقاى جنوبى هم معلوم است؛ رژيم نژادپرستى كه به هيچ وجه به هيچ يك از ارزشهاى انسانى ارج نمى‌نهد و اصولاً رژيمى است سفاك و جنايتكار. ولى نسبت به ديگران، ما فروشنده هستيم و صادر كننده نيز خواهيم بود. البته متناسب با مصالح وضع اقتصادى و سياسى كشور. ــ [ژيسكاردستن، رئيس جمهورى فرانسه، يك بار پيشنهاد كرد كه دستورات شما براى اعتراض و اعتصاب در ايران از محدودۀ اقامتتان در فرانسه دارد خارج مى‌شود و به تازگى به شما اجازه داده شد كه بيشتر در فرانسه اقامت كنيد. آيا شما هيچ اخطارى از دولت فرانسه دريافت كرده‌ايد كه اعلاميه‌هايتان را بايد تعديل كنيد؟ دريافت كرده‌ايد يا نه؟ آيا شما به طور كلى خيال چنين كارى ـ تعديل در بيانات خود ـ را داريد؟] ــ من همچنان هميشه، به خواست خداى تعالى، به انجام وظايف خود در جهت خدمت به اسلام و مسلمين ادامه خواهم داد و در هر كجا محدوديتى احساس كنم، آنجا را ترك خواهم كرد.